همانند دو شماره قبلی که اختصاص داشت به ویروس های مهمی که پرندگان خانگی را درگیر می کند. در این شماره هم یکی دیگر از بیماری های ویروسی مهم را بررسی می کنیم. بیماری پاچکو که ممکن است حتی اسم آن برای خیلی از ما ناشناخته باشد می تواند درگیری های گسترده ای در پرندگان خانگی ایجاد کند:
هرپس ویروس عامل پاچکو
هرپس ویروس طوطیسانان یک آلفا هرپس ویروس است که باعث ایجاد بیماری پاچکو و همچنین پاپیلوماتوز داخلی طوطیسانان میشود.
هپاتیت ویروسی ناشی از بیماری پاچکو عمدتا در طوطیهای دنیای جدید (طوطیهای آمازون، ماکائوها، کانورها) دیده میشود. اما درخصوص پاپیلوماتوز داخلی، این بیماری در طوطیهایی که از بیماری پاچکو نجات پیدا کردهاند، رخ میدهد. پاپیلوماتوز بیشتر ماکائوها، طوطیهای آمازون، کانورها و طوطی شاهینکله را درگیر میکند.
بروز این بیماری با استرس مرتبط است که میتواند باعث منتشر شدن ویروس توسط حاملهای بدون علامت بالینی و ایجاد عفونت در گونههای حساس شود. از جمله مواردی که میتواند در پرندگان استرس ایجاد کند و یا منجر به بروز بیماری شود میتوان به جا به جایی، ورود و معرفی پرنده جدید، تولید مثل و همچنین پرندگانی که بیماریهای زمینهای دارند، اشاره کرد.
این ویروس از طریق تماس مستقیم، ذرات هوا یا تماس غذا و یا آب با مدفوع آلوده منتقل میشود، دورهی کمون بیماری میتواند بین ۳ تا ۱۴ روز باشد. نتیجه عفونت بستگی به ژنوتایپ ویروس، گونه و سلامت عمومی پرنده دارد.
پرندگان آلوده به ناقلان مزمن تبدیل میشوند و همیشه آلوده باقی میمانند و میتوانند در طول زندگی خود به طور متناوب ویروس را دفع کنند. گونه های دنیای قدیم به ندرت ناقل ویروس هستند همچنین از نظر بالینی حساسیت کمی دارند.
طوطیهای پاتاگونیایی و برخی از گونه های آراتینگا (از جمله کانورهای خورشیدی یا ژاندی) ممکن است در طبیعت میزبان طبیعی باشند و برخی از این گونهها در صورتی که تحت استرس قرار بگیرند میتوانند بدون اینکه علامت بالینی داشته باشند ویروس را دفع می کنند. گونههای دیگر نیز میتوانند به عنوان حامل عمل کنند.
علائم نهایی شامل مرگ حاد در پرندگانی که وزن مطلوبی دارند، اورات زرد پر رنگ با میزان مدفوع کم است. سایر علائم بالینی عبارتند از اسهال، اورات سبز، بیحالی، برگرداندن غذا، ضعف و افسردگی.
در پرندگان زنده میتوان با استفاده از پروب DNA از سواب ترکیبی کلوآک و دهان به تشخیص رسید. افزایش فعالیت AST پلاسما و لکوپنی قابل توجه در پرندگان بیمار گزارش شده است.
به دلیل ماهیت حاد بیماری، ضایعات بافتی ماکروسکوپیک ممکن است مشهود نباشند. با این حال، اکثر پرندگان مبتلا دچار هپاتومگالی، اسپلنومگالی و رنومگالی هستند. ممکن است در کبد لکههایی وجود داشته باشد و یا در بررسی ظاهری دچار تغییر رنگ شده باشد. خونریزیهای اکیموتیک و پتشی در پریکارد و داخل چربی مزانتریک میتواند وجود داشته باشد. در بررسیهای بافتی اینکلوژنهای داخل هستهای در کبد، طحال، اپیتلیوم روده و پانکراس مشاهده میشوند.
تشخیصهای افتراقی اولیه برای بیماری پاچکو شامل سالمونلوز حاد، پولیوماویروس و رئوویروس طوطیسانان است.
میتوان از آسیکلوویر (80 میلیگرم به ازای هر کیلوگرم وزن بدن، ۳ بار در روز، یا 400 میلیگرم در هر کیلوگرم غذا) در طول رخداد بیماری استفاده کرد. با این وجود، خطر افزایش انتقال بیماری در اثر “جابجایی” بسیار زیاد است. واکسنهای اتوژن برای استفاده در طول رخداد بیماری تولید شده است و به طور موثری درگیری و مرگ و میر را کاهش دادهاند. همچنین واکسن غیرفعال آن نیز موجود است.
ضایعات پاپیلوماتوز به طور عمده در مخاط دهان و کلوآک وجود دارند، اما ممکن است در داخل روده و یا به ندرت در ملتحمه یا بورس دیده شود.
معمولا در ابتدا سرپرستان پرندگان متوجه خون ناشی از پاپیلوم در مدفوع می شوند و یا پاپیلوما خارج شده در پرولاپس کلوآک توجه آنها را به خود جلب میکند.
ضایعات ممکن است ملایم تا شدید (زخم و خونریزی) باشد و معمولا افزایش و کاهش پیدا می کند. ضایعات زخم دار، ممکن است نیاز به کوتر کردن داشته باشند و یا با جراحی برداشته شوند، اگرچه که معمولا ممکن است مجددا برگردند.
در این بيماری معمولا درمان حمایتی است، مانند استفاده از ضد دردها، کوتر کردن و همچنین تجویز آنتیبیوتیکها برای جلوگیری از عفونت ثانویه. داروهای ضد هرپس ویروسی درمان کننده نیست و به نظر نمیرسد بر دوره بیماری تأثیری داشته باشد.
بیماریهایی که توسط سایر هرپس ویروسها ایجاد میشوند:
التهاب نای آمازون نیز میتواند توسط ویروس هرپس ایجاد شود (به عنوان یکی از عوامل التهاب نای در آمازونها). اگرچه که شانس وقوع این عفونت کم است. سایر هرپس ویروسهایی که از نظر بالینی مهم هستند عبارتند از: سویهای که مسئول ایجاد ضایعات پاپیلوماتوز در پای گونههای کاکاتو است و همچنین ضایعات تغییر رنگ یافتهای که که روی پاهای ماکائوها مشاهده شده است.